Read in Marathi

सहभागी रुग्णालयांना भारत सरकार  कर लाभ आणि निर्यात प्रोत्साहन देऊन देशातील वैद्यकीय पर्यटनाला प्रोत्साहन देत आहे. वैद्यकीय व्हिसा कोणत्याही अडथळ्याशिवाय लवकर मंजूर केले जात आहेत. वैद्यकीय पर्यटन उद्योगाची वाढ सुलभ करण्याच्या उद्देशाने, आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने पर्यटन मंत्रालयासह उद्योगातील संधींचे मूल्यांकन करण्यासाठी एक कार्य दल स्थापन केले आहे. प्रक्रियेचे प्रमाणीकरण करण्यासाठी आणि परदेशी रुग्णांना त्यांच्या गरजेनुसार सर्वात योग्य रुग्णालये निवडण्यासाठी मार्गदर्शन करण्यासाठी प्रयत्न केले जात आहेत. दरम्यान, अनेक खाजगी रुग्णालये भरभराट होत असलेल्या वैद्यकीय पर्यटन उद्योगाचा लाभ घेण्याचा प्रयत्न करत आहेत आणि उपकरणे आणि कौशल्ये मिळवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक करत आहेत.

तथापि, वैद्यकीय पर्यटनामध्ये काही जोखीम असतात जी स्थानिक पातळीवर वैद्यकीय सेवा पुरवत नाहीत. भारत, मलेशिया आणि थायलंड सारख्या काही देशांमध्ये युरोप आणि उत्तर अमेरिकेत फारच वेगळे संसर्गजन्य रोग आढळतात. नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती निर्माण न करता रोगांना सामोरे जाणे दुर्बल व्यक्तींसाठी विशेषत: हेपेटायटीस ए, अमीबिक डिसेंट्री इत्यादी जठरोगविषयक रोगांच्या बाबतीत धोका असू शकते, ज्यामुळे पुनर्प्राप्ती प्रक्रिया मंदावते. तसेच, वैद्यकीय पर्यटकांना डासांपासून पसरणारे रोग, इन्फ्लूएंझा आणि क्षयरोगाचा धोका असू शकतो. हॉस्पिटल आणि देशानुसार पोस्टऑपरेटिव्ह केअरची गुणवत्ता देखील नाटकीयरित्या बदलू शकते. शेवटी, घरी परतल्यानंतर, रुग्णाचा त्यांच्या सर्जनशी मर्यादित संपर्क असतो. यामुळे नंतर उद्भवणाऱ्या कोणत्याही गुंतागुंतांना सामोरे जाणे कठीण होऊ शकते, जसे की विलंबाने संसर्ग.

वैद्यकीय पर्यटनाची संकल्पना वैद्यकीय सेवेतील प्रवेशयोग्यता, परवडणारीता आणि नैतिकता यासंबंधी काही महत्त्वाचे प्रश्न निर्माण करते. हे दुर्दैवी आहे की भारतीय लोकसंख्येतील एका मोठ्या वर्गाला खाजगी आरोग्य सेवेत कमी किंवा कमी प्रवेश आहे. सार्वजनिक आरोग्य सेवा प्रणाली अपुरी आहे आणि योग्य पायाभूत सुविधा आणि सुविधांचा अभाव आहे. भारतासारख्या लोकशाही असलेल्या देशात वैद्यकीय पर्यटनासाठी तरतूद करणे शहाणपणाचे आहे का, असा प्रश्न उपस्थित होतो, जे आपल्या जनतेला पोषण, स्वच्छता आणि आरोग्य सेवा प्रदान करण्यात अपयशी ठरले आहे.